4 bin yıldır sofralarda bulgur

Bağırsak kanserine karşı koruyucu olan BULGUR

Özellikle batı dünyasının çok fazla tanımadığı bulgur, besin değeri yanında  vitaminler açısından da son derece zengin. Bağırsak kanserine karşı koruyucu olan bulgur,kilo da aldırmıyor.

Türk mutfağının geleneksel yemek malzemelerinden bulgurun dünyada ilk işlenen gıda maddelerinden biri olduğunu biliyor muydunuz?

Ana maddesi buğday olan, Anadolu ve Mezopotamya'da doğup dünyaya yayılan bulgur, buğday kadar da şanlı bir gıda. Dünyanın en önemli sağlık merkezleri arasında yer alan Mayo Klinik'in bulguru en değerli
10 besin listesine alması boşuna değil. Sağlığımıza sayısız yarar sağlayan bulgur, kilo aldırmadığı gibi, ucuz ve türlü türlü lezzetlerle soframızı da donatıyor. Yararlarını sıralamadan önce bulgurun tarihine şöyle bir göz atalım mı? Hayli gerilere uzanacağız. Bulgur, Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın dünyayı titreten seferlerinde ordusunun erzak listesindeymiş. Bulgur kutsal bile sayılmış. MÖ 2800'de Çin'de hüküm süren İmparator Shen Nung, bulguru, buğday, pirinç, darı, arpa ve soya fasulyesiyle birlikte kutsal bitkilerden biri kabul etmiş. Hıristiyanların kutsal kitabı İncil de, eski Babil, Hitit ve İbrani halklarının 4 bin yıl önce, Mısırlılar ve Doğu Akdeniz uygarlıklarının da MÖ 1000'de 'pişirilip kurutulmuş buğdayı' kullandıklarını gösteriyor. Tabii bu kadar farklı kültürde yer edinince farklı farklı isimler de almış. Romalılar 'ce-realis', İsrailoğulları 'dagan', diğer Ortadoğu halkları da 'arisah' demiş. Birçok Batı dilinde, Ortadoğu halklarının kullandığı 'bulgur' adıyla geçiyor.

Kanser düşmanı Bulgur

İLAÇ GİBİ

Türkiye'de bulgur, özellikle Doğu ve Güneydoğu mutfağının neredeyse ana malzemesi. Diğer bölgelerimizde tahtını pirinçle paylaşıyor. Hatta restoran menülerinde rastlamak bile zordur. Ancak faydaları konuşuldukça, tüketimi de yurt genelinde yayılıyor. Yararları deyince, isterseniz önce bulgur yiyerek vücudumuza yaptığımız katkıya bakalım. 100 gram bulgur, vücuda yaklaşık 350 kalori veriyor. Bunun yanı sıra 69.8 gram karbonhidrat, 12.5 gram protein, 1.5 gram lipid, 40 miligram kalsiyum, 3.5 miligram demir, 0.40 miligram Bl vitamini, 0.04 miligram B2 vitamini ve 4.3 miligram niasin içeriyor. Yani aslında bulgur hem ucuz fiyatı hem sağlımıza katkıları sayesinde rakiplerinden hayli ileride.

ANNE ADAYLARININ DİKKATİNE!
Bulgurun en büyük meziyetlerinden biri, bebeğin anne karnında sağlıklı büyümesine sağladığı katkı...
Araştırmalar yararları listesine yeni kalemler katıyor. Bulgurun özellikle bağırsaklarda kanser riskini büyük oranda azalttığı da yeni bilgiler arasında.

Bunun nedeni bulgurun folik asit açısından çok zengin olması. Folik asit, anne adaylarının bebeklerini sağlıkla dünyaya getirmeleri için yeteri düzeyde alması gereken bir vitamin türü. Beyin ve omurilik hastalıklarının oluşumunu önleyen B grubundan bir vitamin. Uzmanlar anne adaylarına, bebeklerini, folik asit yetersizliğinin neden olduğu rahatsızlıklardan korumak için bulgura sofralarında daha çok yer vermelerini öneriyor. Çünkü folik asit düzeyi yetersiz olan kadınlar, anemi, anemiden kaynaklanan yorgunluk, nefes darlığı, ishal, kilo kaybı, çarpıntı, huzursuzluk gibi olumsuzluklaryjaha sık ve yoğun yaşıyor. Bulgur hem anneyi hem bebeği bu olumsuzluklardan koruyor.

UZUN SÜREN BİR TOKLUK İÇİN...

Diyetisyenlerin gözdesi bulgurun, yüksek amilaz miktarı, dayanıklı nişasta ve posa miktarıyla düşük glisemik indeksi, insanda uzun süre tokluk hissi sağlıyor. Araştırmalar, bulgur yiyerek dengeli ve sağlıklı kilo verebileceğimizi gösteriyor. Türkiye'ye bulguru araştırmak için gelen Avustralyalı bir bilim ekibinin çalışması da bulgurun çok önemli bir diyet maddesi olduğunu gösteriyor. Araştırmada 18-50 yaş arasındaki bir denek grubuna pirinç ve bulgurdan oluşan yemekler verilmiş. Çalışmada, bulgurun açlığı 1-1.5 saat kadar geciktirdiği görülmüş. Ayrıca deneylerde içinde pirinç olan yemeklerden yiyen bir erkek deneğin 1022 kalori, bulgurla ise 909 kalori aldığı saptanmış. Yani bulgurun kilo yaptığı bilgisi bir söylentiden ibaretmiş. Diyete girmiş ve kolesterolü yüksek olan kişilere de ekmek yerine bulgur yemesi öneriliyor.

SOFRADAN EKSİK OLMASIN

Her zaman söylenir, tahıl tüketmek, sağlıklı beslenmenin birinci kuralı. Ama diyetisyenlerin tahıl kökenli besinler arasındaki favorisi de her zaman bulgur oluyor. Peki neden özellikle bulgur öneriliyor? Çünkü bulgur B grubu vitaminler ve mineraller açısından, diğer tahıllarla karşılaştırılmayacak kadar zengin. Bulgur yapılırken önce buğday kaynatılıyor. Bu kaynama esnasında buğday tanesinin kabuğundaki vitamin ve mineraller tanenin iç kısmına geçiyor. Sonra da buğday kurutuluyor ve ardından kabuğu kısmen ayrılıyor. Ama vitamin ve mineraller tanenin içinde kalıyor. Aynı zamanda pişirilip kurutulduktan sonra kabuğu ayrıldığı için posası da korunuyor. Bu durumda bize düşen de sofralarımızda bulgura daha çok yer vermek oluyor. Bulguru çok sayıda yemekte kullanmak mümkün... Pilav ya da kısır, ilk akla gelenler. Ayrıca zeytinyağlı yemeklerde ve dolmalarda da kullanabiliriz. Ama en çok tavsiye edileni bakliyatlarla birlikte yemek... Çünkü bu birliktelik bulgurun protein kalitesini artırıyor. Şimdi, şöyle güzel bir bulgur pilavına ne dersiniz?

KANSER DÜŞMANI BULGUR
Bol miktarda fiber içeren bulgur, düzenli tüketildiği zaman bağırsak kanseri riskini azaltıyor. Lif içeriği hayli yüksek, ayrıca bağırsakların düzenli çalışmasını sağlıyor, dolayısıyla kabızlıktan kurtarıyor. Sinir bozukluklarını gideriyor, zihni dinlendiriyor ve enerji veriyor. Kandaki şeker oranının normal aralıklarda kalmasını sağlıyor. Kalp-damar sağlığı üzerinde olumlu etkileri de bulunan bulgurun tüketimi konusunda dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Uzmanlar, potasyum içeriği yüksek olduğu için, böbrek hastalarında, kanda potasyum değerlerinin yüksek olduğu dönemlerde bulgur tüketilmesini uygun bulmuyor.

Kaynak: Kiler Magazin Ekim 2011 Sayfa :48-50