<<<<Ağrılar ile İlgili Bulunmaz Bir Kaynak (AĞRI SENDROMLARI)

VI. Romatizma ve Artrit

Artrit, eklemlerin çeşitli etkenlere bağlı yangısıdır.
îleri dönemleri artroz olarak da isimlendirilmektedir.

Romatizma denildiği zaman genellikle kas ve eklemlerden kaynaklanan ağrılar akla gelmektedir. Hatta kaslardan kaynaklanan her türlü ağrı halk arasında romatizma olarak nitelendirilmektedir.
Aynı şekilde artrit ve romatizma eşanlamlı kullanılmaktadır. Artrit, eklemlerin çeşitli etkenlere bağlı yangısıdır. îleri dönemleri artroz olarak da isimlendirilmektedir. Romatizma terimi ise daha çok kaslar, eklemleri birbirine birleştiren bağlar ve kasların eklemlere bağlanma yerleriyle ilgilidir.
Bütün artrit tipleri ve yumuşak dokudan kaynaklanan hastalıklar romatizmal hastalıklar olarak nitelendirilir.
Artrit ağrısı genellikle kunt ve sızlayıcı tarzdadır. Bazı durumlarda artrit çok artarak hastanın yaşamını zorlaştırıcı bir nitelik kazanabilir. Artrit ve yumuşak doku romatizmasını anlayabilmek için eklemlerin yapısına değinmekte yarar vardır.


Eklem iki kemiğin bir araya geldiği birleşme noktalarıdır. Her iki kemiğin birleşme noktaları kıkırdak adı verilen kemikten daha yumuşak düzgün bir doku ile kaplıdır. Kıkırdağın görevi iki kemik arasındaki sürtünmeyi azaltmaktır. Eklemde eklemin iç yüzünü kaplayan bir sıvı da bulunur. Eklemin dış yüzü ise kapsül adı verilen bir kılıf ile çevrilidir. Kaslar ve diğer bağlar ekleme yapışarak eklemin hareketini sağlarlar. Eğer kıkırdak yüzü bozulursa ve eklem sıvısı azalırsa ya da kapsül kalmlaşırsa eklemlerde hassasiyet ve hareket kısıtlılığı başlar. Bu hareket kısıtlılığı ağrı ile birlikte seyreder. Vücudun değişik bölgelerindeki eklemler farklı özellikler taşıyabilir. Örneğin, kalça eklemi ya da omuz eklemi parmak ya da diz ve dirsek eklemlerinden farklıdır.
Eklemlerde gelişen ve eklem kısıtlılığına yolaçan çeşitli bozukluklar romatizmal hastalıklar olarak nitelendirilmektedir. En sık görülen hastalıklar osteoartrit, romatoid artrit, gut ve yumuşak doku romatizmasıdır.
 1. Osteoartrit - Osteoartrit, osteoartroz olarak da isim-lendirilmektedir. Eklem içindeki kıkırdak ve sıvı, eklemde bozukluk ve tahribatı engelleyemediği zaman kıkırdakta harabiyet başlar. Kemik ortaya çıkar. Kemiğin eklem kenarı kalınlaşır. Eklem sertleşir ve hareket kısıtlılığına neden olur. Bu ağrı kunt, sızlayıcı bir nitelik taşıyabileceği gibi çok şiddetli de olabilir. Kıkırdak harabiyeti devam ettiği için eklem sonunda hareketsiz kalır.
Osteoartrit ya da artroz romatizmal hastalıkların yüzde 60'ını oluşturur. 60 yaşın üzerindeki kişilerin birçoğunda ortaya çıkar. Kadınlarda özellikle yaş dönümünden, adetten kesilmeden sonra daha sık ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir. Özellikle diz ve parmak eklemlerinde görülmektedir. Eklemlerde hareket kı-sıtlığının yanısıra şişme ve hassasiyet vardır.
Geçmişte darbeye maruz kalan eklemlerde daha sık görülmektedir. Yaşlılık hastalığı olarak değerlendirilmektedir. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülmesi de kadınların daha uzun yaşamalarına bağlanmaktadır.

Artroz ağrısının en belirgin özelliklerinden birisi dinlenme halinde daha artmasıdır. Özellikle saatlerce oturanlar bir süre sonra hareket edemez hale gelirler. Eklemler sabah saatlerinde günün diğer saatlerine göre daha serttir. Egzersizin yararı olabilir. Ancak fazla aktivite ağrınının artmasına yol açar. Bu nedenle egzersizin dozunda kalması
gerekir.


2. Romatoid Artrit - Romatoid artrit özellikle parmak, dirsek ve diz eklemlerinin ilerleyici iltihabıdır. Diğer bütün eklemleri tutabileceği de unutulmamalıdır. Toplam nüfusun yüzde 2-3'ünde ortaya çıkma olasılığı vardır. Kadınlarda erkeklere oranla üç kez daha fazladır. Genellikle 40-60 yaş arasında çıkar. Eklemin içindeki sıvı iltihaplıdır ve eklemi tahrip eder.

Osteoartrozun aksine her iki taraftaki eklemleri tutabilir. El, diz, dirsek ve parmak eklemleri iltihaplıdır. Şişmiştir ve hareketle ağrı vardır. Romatoid artrit yalnız eklemleri değil bütün vücudu etkileyen bir hastalıktır. Eklemlerdeki şişmenin yanısıra titreme, ateş yükselmesi, halsizlik vardır.
iltihabın nedeni bilinmemektedir. Bilinmeyen bir virüse ya da vücudun bağışıklık sistemindeki bir bozukluğa bağlı olabileceği ileri sürülmektedir. Aylarca sürer ve eklemlerde bozukluğa yol açar. Hastaların yüzde 45'i tamamen iyileşmektedir. Gerilemeler ve tekrarlamalarla sürüp gidebilir.
3. Gut - özellikle 40 yaşın üzerindeki erkeklerde görülen bir hastalıktır. Vücut kimyasında meydana gelen değişiklikler nedeni ile eklemlerde kristaller halinde ürik asit birikmesine bağlıdır, özellikle dirsek, diz, parmak ve ayak eklemlerini tutar. Hastaların yüzde 75'inde ayak başparmağı eklemi tutulur.
Gut çok hızlı gelişebilen bir hastalıktır. Hasta sabah uyandığında örneğin ayak parmağı ekleminin şiştiğini ve ağnlı olduğunu görür. f)okunmakla aşırı hassasiyet vardır. I lastanın bu dönemde hemen aspirin ve benzeri ilaçlan alması son derece yanlıştır. Aspirin ürik asitin vücuttun atılımım yavaşlatmaktadır.Bu dönemde en doğrusu, soğuk kompreslerle ağrı şiddetini azaltmak olmalıdır.Gutun tedavisinde önleyici tedavinin rolü büyüktür.Hastanın kilo vermesi, proteinden zengin yiyeceklerden, alkolden kaçınması gut krizlerini önler.

4. Yumuşak Doku Romatizması - Halk arasında genellikle romatizmal ağrı olarak nitelendirilen ağrı tipi budur. Bu ağrılar kaslardan ve kasları kemiklere yapıştıran bağlardan kaynaklanır.
Çeşitli kas zorlamaları, gerilime bağlı kasılmalar, uzun süreli, hatalı oturma biçimi (örneğin sekreterlerde olduğu gibi), hava değişiklikleri, aşırı nemli ortam kaslarda hassas noktaların gelişmesine neden olur. Bu ağrılı noktalar hastaların çoğunda aynı bölgede yer alırlar.
Bu noktalardan kaynaklanan ağrılar genellikle iklim değişikliklerinin belirgin olduğu ilkbahar ve sonbahar aylarında sıklaşır ve şiddetlenir.
Özellikle boyun ve omuz arasındaki kaslar, ense kasları, kürek kemiğinin yakınındaki bölgeler ve enseden bele doğru omurga boyunca uzanan kaslar içerisinde bir çok hassas nokta gelişebilir.
Ağrı bazen kanser ağrısını andıracak şekilde şiddetli olabilir. Hastalarda kanser korkusu gelişir. Yapılan tetkiklerde herhangi bir bulgu saptanamaz. Bu tip hastalar kendilerine gereksiz yere bir çok tetkik yapılmasına neden olurlar.
Ağrı hastanın hareketlerinin kısıtlanmasına yol açar. Geceleri uykudan uyandıracak kadar şiddetli olabilir. Çoğu kez ağrı kesicilere cevap vermez.
Fibrozit olarak da isimlendirilen bu tip ağrılar yıllarca gerilemeler ve alevlenmelerle sürer gider.
Böyle hastalarda masaj geçici rahatlama sağlamakla beraber sert bir masaj kas içinde küçük küçük kanamalara ve hassas noktaların daha da hassaslaşmasına yol açar. Bu nedenle bilinçsiz olarak yapılan masajlar uzun erimde yarardan çok zarar verir.
Yumuşak doku romatizmasının tedavisinde kas gevşeti-ciler ve antidepresif ilaçların büyük yararı vardır. Etkili olmadiği takdirde hassas noktalara yapılan injeksiyonlar ile önemli başarılar sağlamak mümkün olmaktadır.
5. Romatizmal Hastalıklarda Genel Tedavi tetkikleri - Romatizmal hastalıkların tedavisi uzun bir süreci kapsar. Bu nedenle yalnızca hekimin değil hastanın da tedaviye aktif olarak katılması gerekmektedir.
Her hastalıkta olduğu gibi romatizmal hastalıklarda da önce çeşitli ilaçlar denenir. Romatizmal hastalıklardaki en etkin ilaçların başında aspirin ve benzeri ilaçlar gelir. Aspirin ve benzeri ilaçlar etkili olmadığı takdirde ve eklemlerdeki şişme ve iltihap aşırı boyutlara varmışsa kortikostero-id türevlerinden yararlanılabilir. Ancak yan etkileri nedeni ile kortizonun uzun süreli verilmesi doğru değildir. Alevlenme dönemlerinde eklemlerin istirahate sevkedilmesi gerekir. Bu dönemde aşırı egzersiz yarar değil zarar verir. Alevlenme dönemi sona erdiğinde ise eklemlerin çalıştırılmasında yarar vardır. Ancak bu eklem hareketlerinin doğal sınırları dışında çalıştırılması olarak algılanmamalıdır. Son zamanlarda evde uygulanabilecek hareketler geliştirilmiştir. Bu hareketlerin yanısıra hastanın kendini fazla yormayacak şekilde yürümesi gene yarar sağlar.

<<<<Ağrılar ile İlgili Bulunmaz Bir Kaynak (AĞRI SENDROMLARI)

 

Ağrılar ile İlgili Bulunmaz Bir Kaynak (ANALJEZİKLER)>>>>