DEDE Korkut. Oğuz Türklerinin "bilicisi” olarak tanınır.Nitekim kendisi: "Oğuz halkının başına hayır gelesini, şer gelesini dedim..."
TÜRKLERİN masalcı dedesi! Türk'ün geleneklerini. göreneklerini, adetlerini, inançlarını, başka uluslardan farklarını velhasıl sosyal karakterini masallarına işleyen, onu günümüze kadar güzel bir üslup içinde yaşatarak getiren büyük sanatçı!.. Ne doğduğu yıl bellidir, ne de öldüğü yıl... Hatta yaşadığı yüzyıl bile tartışmalıdır. Masallara karışmış bir masalcıdır Dede Korkut... Ama canlıdır. Nesre benzeyen şiiri, şiire benzeyen nesriyle bezeli hikayeleri, günümüzde yazılanlardan bile daha diri, daha hayata yakındır.
Dede Korkut Masallarını okumak için yazının sonunda bulunan bağlantılara tıklamanız yeterlidir. Dede Korkut ile ilgili tüm internet kaynaklarını içeren bağlantıları sizlerle paylaştık. Bütün masallarına tek tek ulaşabilirsiniz.
KESİN OLARAK NE ZAMAN YAŞADIĞI BİLİNMEMEKTEDİR
BAZI araştırmacılar. Hz. Peygamberin çağında yaşadığını söylerler ve eserleri içinde, bu fikirlerini destekleyen bölümler gösterirler. Bazı araştırmacılar, Uzun Haşan döneminde yaşadığını savunurlar ve
eserlerinde. Uzun Hasan'ın yaptığı savaşları ve savaştığı kavimleri düşüncelerine kanıt olarak gösterirler. Bazı araştırmacılar da Oğuz Türklerinin masalcı ve destancısı olduğuna inanır, bu düşüncede olanlar, bugün elimizde mevcut 12 destan-hikâyesinden, kendi fikirlerini ispat edecek belgeyi bol bol bulurlar. Eğer bir sanat eseri, her çağın insanlarının hayatlarına, düşüncelerine denk düşüyorsa, ölümsüz demektir. Dede Korkut destan-masalları böylece gerçek bir sanat eseri olduklarını çağımıza kadar tazeliğini yitirmeden gelmeleriyle ispatlamışlardır. Pertev Naili Boratav, Dede Korkut Masalları için İslâm Ansiklopedisine yazdığı makalede, bu masalların 15. yüzyıla kadar sözlü aktarmalarla geldiğini ve 15. yüzyılın ikinci yarısında Akkoyunlular tarafından yazıya geçirildiğini hatırlattıktan sonra, elimizde mevcut metinlerde iki ayrı dönemin olayları bulunduğunu işaret ediyor.
eserlerinde. Uzun Hasan'ın yaptığı savaşları ve savaştığı kavimleri düşüncelerine kanıt olarak gösterirler. Bazı araştırmacılar da Oğuz Türklerinin masalcı ve destancısı olduğuna inanır, bu düşüncede olanlar, bugün elimizde mevcut 12 destan-hikâyesinden, kendi fikirlerini ispat edecek belgeyi bol bol bulurlar. Eğer bir sanat eseri, her çağın insanlarının hayatlarına, düşüncelerine denk düşüyorsa, ölümsüz demektir. Dede Korkut destan-masalları böylece gerçek bir sanat eseri olduklarını çağımıza kadar tazeliğini yitirmeden gelmeleriyle ispatlamışlardır. Pertev Naili Boratav, Dede Korkut Masalları için İslâm Ansiklopedisine yazdığı makalede, bu masalların 15. yüzyıla kadar sözlü aktarmalarla geldiğini ve 15. yüzyılın ikinci yarısında Akkoyunlular tarafından yazıya geçirildiğini hatırlattıktan sonra, elimizde mevcut metinlerde iki ayrı dönemin olayları bulunduğunu işaret ediyor.
DEDE KORKUT MASALLARINI BİR AKKOYUNLU OZAN ELE ALMIŞTIR
OĞUZ Türklerinin Sır-Derya kuzeyindeki vatanlarında 9.-11. yüzyıllar arasında geçirdikleri hayatları, bu masal - destanlara yansımıştır. Birde bu masal - destanlar, yazıya geçirildikleri 15. yüzyılın Akkoyunlu beyliğinde oluşmuş olayları kapsamaktadır. Dede Korkut masallarının temeli, Oğuz Türklerinin hayatları üzerine oturtulmuştur ve bu dönemin örf, adet, gelenek ve yaşayış biçimlerini yansıtır ama, aynı gelenek ve görenekleri yaşayışlarında sürdüren Akkoyunlular, masalları yazılı biçime sokarken, bazı hikâyeleri, o günlerin olayları üzerine oturtarak adapte etmişlerdir.Dede Korkut masallarını kaleme alan Akkoyunlu Ozan, herhalde yüksek bir edebi bilgiye ve maharete sahipti. Belki kendi düşüncelerini de bu masallara katarak onları zenginleştirmiş, âdeta yeniden hayata kavuşturmuştur. Vatikan Kitaplığındaki en eski nüshasında "Korkut Ata Ağzından, Ozan Aydur" kaydının bulunması bunun kanıtıdır. Dede Korkut’un hikayeleri üzerinde kurulmuş bir efsaneye göre, Dede Korkut, Afrika taraflarında doğmuş, yaşamış ve günün birinde kendisine bir mezar kazıldığını görmüştür. Ölümden kim korkmaz! Dede Korkut da bu mezardan ve mezar kazıcılarından kurtulmak İçin diyar diyar kaçmış, her gittiği yerde mezarını ve kazıcılarını kendisini bekler görünce daha da uzaklara gitmiş ve sonunda Sır-Derya nehrinin ağzına yakın bir yere gelip hırkasını suya yatırmış ve burada tam yüz yıl yaşamış. Bazı önsözler de, Dede Korkut’un Peygambere elçi gönderildiği yazılıdır. Bu eklemelerin, Türklerin İslâmiyet'i kabul etlikleri yıllarda yapıldığı sanılıyor. DEDEM KORKUT'UN GÜNÜMÜZE KADAR 12 HİKAYESİ GELMİŞTİR.
DEDE Korkut. Oğuz Türklerinin "bilicisi” olarak tanınır.Nitekim kendisi: "Oğuz halkının başına hayır gelesini, şer gelesini dedim..." diyerek, söylediği hikmetlerle Oğuz Türklerine yol gösterdiğini açıklıyor ve bir Şaman olması ihtimalini kuvvetlendiriyor. Şamanlar, aynı zamanda ozan oluyorlar, geçmiş zamanların hikâyelerini anlatıyorlar, gelecekten haber veriyorlardı. Dede Korkut’un günümüze kadar gelen 12 hikâyesi şunlardır:
1 —Derse Han oğlu Boğaç
2—Salur Kazan’ın evinin yağmalanması
3—Bay Büre beğ oğlu Bamsi Beyrek
4—Kazan oğlu Uruz'un tutsak olması
5—Deli Dumrul
6—Kazılık Koca oğlu Yeğenek
7—Kanlı Koca oğlu Kan Turalı
8—Depe-Göz
9—Beğil oğlu İmren
10—Uşun Koca oğlu Zegrek
11—Salur Kazan’ın tutsak olması.
12—İç-oğuza, Taş-oğuzun başkaldırması
Bu hikâyelerin 8 tanesi, iç ve dış savaşlara aittir. 2 tanesi aşk macerasını dile getirir. 2 tanesi de mitolojiktir. Fakat hepsi birden, Türk dünyasını en gerçek biçimde yansıtır. Üstün bir anlatım gücü, destansı bir üslup, yaşayan diri bir Türkçe ile Türk soyunun kahramanlığı, uygarlığı, ahlakı, dinî gelenekleri ve yaşamları dile getirilir. Türk mitolojisinin kaynağı Dede Korkut masalları, destanlarıdır...
28.02.1982, Milliyet, Sayfa 14
DEDE Korkut. Oğuz Türklerinin destanlarının hem anlatıcısı, hem de bu destanların kahramanlarından biridir. Kesin doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. Bu bir yana, anlattığı öykülerin geçtiği dönemler dikkate alındığında Dede Korkut, yaklaşık 295 yıl yaşaması gerekmektedir. Bu nedenle, çeşitli destanların ağızdan ağıza nakli sırasında hepisinin Dede Korkut destanları olarak birleştirilmiş olması, genellikle kabul edilmektedir. Dede Korkut masallarının temeli, “Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzhan"dır. 14. yüzyıl sonlarında veya 15. yüzyıl başlarında meydana çıktığı anlaşılan bu yapıtta 12 öykü vardır. Bu 12 öykülûk el yazması kitap Dresden'dedir. Ondan kopya edilen bir nüsha da Berlin'de bulunmaktadır. Vatikan’da ise, 9 öykülük bir başka el yazması vardır. Türkçe'de ilk kez 1919’da basılmış: Bu basımda bir önsöz ile, 12 öykü yer almıştır. Eserin aslında da bir önsöz ve 12 öyküsü vardır.
28.02.1982, Milliyet, Sayfa 14
Dede Korkut'un kesin doğum ve ölüm tarihleri bilinmiyor. Anlattığı öykülerin geç- tiği dönemler dikkate alındığında Dede Korkut'un yaklaşık 205 yıl yaşamış olması gerekir.
DEDE Korkut. Oğuz Türklerinin destanlarının hem anlatıcısı, hem de bu destanların kahramanlarından biridir. Kesin doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. Bu bir yana, anlattığı öykülerin geçtiği dönemler dikkate alındığında Dede Korkut, yaklaşık 295 yıl yaşaması gerekmektedir. Bu nedenle, çeşitli destanların ağızdan ağıza nakli sırasında hepisinin Dede Korkut destanları olarak birleştirilmiş olması, genellikle kabul edilmektedir. Dede Korkut masallarının temeli, “Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzhan"dır. 14. yüzyıl sonlarında veya 15. yüzyıl başlarında meydana çıktığı anlaşılan bu yapıtta 12 öykü vardır. Bu 12 öykülûk el yazması kitap Dresden'dedir. Ondan kopya edilen bir nüsha da Berlin'de bulunmaktadır. Vatikan’da ise, 9 öykülük bir başka el yazması vardır. Türkçe'de ilk kez 1919’da basılmış: Bu basımda bir önsöz ile, 12 öykü yer almıştır. Eserin aslında da bir önsöz ve 12 öyküsü vardır.
21.06.1983, Milliyet, Sayfa 12
Dede Korkut Masalları ile ilgili daha deyalı bilgiler için ayrıca bakmanız gereken kaynaklar şunlardır. Bu bağlantılarda hikayeleri okuyabileceksiniz, dresden baskısının taranmış halini göreceksiniz. Aynı zamanda bir mp3 ile sesli örneğine de ulaşabileceksiniz. İnternette bulunan tüm Dede Korkut Masallarına ait yararlı bağlantıları sizin için paylaştık.
Dede Korkut Masalları ile ilgili daha deyalı bilgiler için ayrıca bakmanız gereken kaynaklar şunlardır. Bu bağlantılarda hikayeleri okuyabileceksiniz, dresden baskısının taranmış halini göreceksiniz. Aynı zamanda bir mp3 ile sesli örneğine de ulaşabileceksiniz. İnternette bulunan tüm Dede Korkut Masallarına ait yararlı bağlantıları sizin için paylaştık.
- Dede Korkut Hikayeleri
- TRT arşivinden
loading...
ya dede korkutun zamannda yasamış türklerin gelenek ve göreneklerini sölermisiniz ...... :/
YanıtlaSilGoogle amcaya oğuz türkleri yazmanız yeterli olacaktır, ama fırsat bulursam sorduğunuz konu ile ilgili ayrıca bir yazı hazırlamaya çalışcağım.
SilYorum için teşekkürler.
Düşünmek ve Paylaşmak Dileğiyle...