BÖCEK ZEHİRLERİ HAKKINDA BİLMEDİKLERİMİZ.

Tuvaletteyken birşeyler okuma alışkanlığı içerisinde eğer okunacak bir kitap, dergi, gazete gibi materyaller yoksa ne okursunuz, tabiki temzilik malzemelerinin içindekiler yazısı, uygulama şekli,falan filan işte bende bugün denk geldiğim böcek ilacının üzerinde ki yazılanları okudum,tesadüf kozmetik ile ilgili yazılanlara bakarken bu yazıyı buldum ve sizlerle paylaşıyorum.

 CANLILARIN gelişim evreleri incelendiğinde, haşerelerin insandan çok daha önceleri varolduğu ortaya çıkmaktadır. Binlerce, milyonlarca yıldan beri, doğa koşullarına insanoğlundan çok fazla uyum saglayan haşereler ayrıca bu uyum içinde nesillerinin doğal devamlılığı açısından kendilerini koruyucu üstün nitelikler de kazanmışlardır. Konumuz, haşerelerin genel konumundan çok insan varolduğundan beri onunla koyun koyuna yaşayan, gıdasına ortak, sağlığına göz dikmiş bu küçük canavarlarla insanoğlunun mücadelesinde kullandığı yöntem ve ürünlerle bugün ulaşılan sonuçtan bahsetmektedir. 

 

Ev haşerelerini, böceklerin eklem bacaklılar sınıfından olan, sinek. sivrisinek, tatarcık, güve, bit,pire, tahtakurusu, hamamböceği vb. olarak tanımlayabiliriz. Bu yaratıkların bazıları bünyelerinde taşıdıkları hastalık yapan, diğerleri ise pisyerlerden taşıdıkları mikroplarla sağlığımıza düşünebileceğimizin çok üzerinde zararlar vermekte ve görüntülerine duyulan tiksinti nedeniyle psikolojik rahatsızlık yaratmaktadırlar. Peki, insanoğlu, bu küçük ama boylarından çok büyük zararlar veren haşerelere karşı neler yapmış, neler yapmaktadır? 1940'larla birlikte, ev haşerelerini yok etmek amacıyla klorlu bir insektisit olan DDT maddesi yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Belirtilen yıllarda, II. Dünya Savaşı'na da bağlı olarak beliren tifo, tifüs ve sıtma salgınlarının önlenmesi hedef alınmıştır. Haşereleri öldürme yanında insanlar için zehirli "toxic" olması ve dekompose olmaması nedeniyle birikim yaratarak çevre kirlenmesine neden olması DDT'nin harp sonrasında dünyada yaygın şekilde yasaklanmasına neden olmuştur. 

ARAŞTIRMALAR DEVAM EDİYOR 

Toplum sağlığı açısından, haşerelerle mücadelenin büyük önemi göz önünde bulundurularak sürdürülen yoğun araştırmalar sonucu insanlar için DDT'ten daha az zehirli ve DDT kadar etkili "Organik fosfor" bazlı bir yeni grup haşere öldürücü "İnsektisit" bulmuşlardır. Ancak, araştırmalar devam etmiştir. Amaç, haşereler için kesin etkili ve Öldürücü ancak insanlar ve sıcak kanlı hayvanlar için zehirsiz "non-toxic" bir haşere öldürücünün "lnsektisit" bulunmasıdır. "Pirethrum" bitkisinden çıkarılan "Piretroit” maddesi ev zararlılarının kontrolü ve yok edilmesinde konuya yepyeni boyutlar kazandırmıştır. Çalışmalar sürdürülmüş ve "Piretroit" grubu adı verilen yeni bir sınıf haşere öldürücü "lnsektisit" sentetik yolla üretilmiştir. "Piretroit" grubu haşere öldürücüler, klor ve organik fosfor bazlı insektisitlor kadar etkili fakat insanlar için toksik olmayan Özelliklere sahiptir. Klorlu insektisitler birikim yolu ile insanlar için son derece tehlikeli sonuçlar yarattığı halde, "Piretroit"lerin birikim yo luyla insanlara zararlı olmadığı 1977 yılında Mexico‘da düzenlenen Entomoloji Kongresi'nde a- çıklanmıştır. Bu arada. Dünya Sağlık örgütü "World Health Organisation" ve Amerika Çevre Koruma Örgütü "Environmental Protection Agency" yalnız "Pretroit''u haşere öldürücülerin genel yerlerde ve uçaklarda haşere mücadelesi için kullanılmasına izin vermiştir. 

SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN DENETİMİ ALTINDA 

Yurdumuzda haşere öldürücüler, SSY Bakanlığı nın denetimi altındadır. SSY Bakanlığı, formül, üretim şekli, ambalaj tipi, etiket metni, zehirlik sınıflandırılması vb. konularda kesin yetkilidir. Zehirlilik sınıflandırılması konusunu da açmakta yarar vardır. Zira buradaki zehirlilik kavramı ürünün, haşerelere karşı etkisini değil, insanlar ve sıcak kanlı hayvanlar İçin ne derece zehirli olduğunun saptanmasıdır. Bu saptama, toksiknloji laboratuvarlannda test hayvanlan üzerinde yapılan araştırmalann sonucunu yansıtmakta ve LD 50 değeri olarak belirtilmektedir. LD 50 değerleri haşere öldürücü maddelerin ayrı ayrı sindirim, deri ve solunum yoluyla alındığında 50 ölüme neden olacak, test hayvanının her kg. ağırlığına karşı mgr. olarak, dozlarını göstermektedir. Yönetmelikte, haşere öldürü- cüler formüllerine göre 4 gruba sokulmakta ve üretici ürününün girdiği zehirlilik gruba göre belirli ikaz edici işaret ve bilgileri ambalaj üzerinde belirtmek zorunluğunda tutulmaktadırlar. Buna göre:    

ÇOK ZEHİRLİ OLANALAR

LD 50 değerleri Ağız: 50 mgr./kg. Deri: 100 mg/kg. Solunum: 200 mg/litre 

Bu gruba giren ürünlerin ambalaj üzerinde mutlaka bulunması gerekli işaret, yazı ve bilgiler: 

—    Siyah zemin üzerinde beyaz kurukafa ve çapraz iki kemik resmi. 

—    "ÇOK ZEHİRLİ" ibaresi 

—    Zehirlenme belirtileri 

—    Zehirlenme halinde alınacak , önlemler. 

ZEHİRLİ OLANLAR: 

LD 60 değerleri A&ız: 50-250 mgr/kg. Deri: 100-500 mg/kg. Solunum: 200-2000 mg/lt. Bu gruba giren ürünlerin ambalajı üzerinde mutlaka bulunması gerekli işaret, yazı ve bilgiler.

—    Beyaz remin üzerinde kurukafa resmi.

—    ZEHÎRLİDİR" ibaresi,

—    Zehirlenme belirtileri. 

—  Zehirlenme ha1inde alınacak önlemler. 

AZ HEZİRLİ OLANLAR: 

LD 50 deftoria

Ağız: 250-1250 mgr/kg.

Deri: 500-2500 mg/kg. 

Solunum : 2000-t- mg/lt. 

—    Beyaz zemin üzerine siyah ••ZEHİRLİ” ibaresi.

ZEHİRLİLİK BAKIMINDAN AZ TEHLİKELİ OLANLAR: 

LD 50 değerleri: 

Ağız: 1250 mg/kg’dan çok olanlar 

Deri: 2500+ mg/kg

Solunum: 20.000+mg/Lt. 

— Siyah renkte "DİKKAT" ibaresi.

 ERKÂN YURTMAN 14.04.1982 Milliyet Kimya Sayfa 19