BURT LANCASTER KİMDİR?

Bilgileri ile bizi dolduran bir ağabeyimizin beni Burt Lancaster'e benzetmesi üzerine aklımda kalan Burt Lancester aynı mı diye yaptığım araştırmayı sizlerle paylaşıyorum. Araştırma yaparken Burt Lancaster ile ilgili ilginç anekdotlarda çıkmadı değil. 1965 yılında Yugoslavya da çevireceği film için Belgrad ta bayanların ilgisi yoğun olunca karısı tarafından kafasına içki şişesi atılarak yaralandığı iddiası bile var.

Burt Lancaster ise benim aklımda Alkatraz Kuşçusu'daki bir sahnesi ile kalmıştır. Hapishane de aç kalmıştır ve hamam böceği yemek zorundadır. İşte bu kadar bende kalan anıları. Şimdi ise bir benzetmenin arkasından hayatını sizlerle paylaşıyorum.

ONLARI hep bir üçlü olarak düşünürdüm. Üç “sert" adam: Burt Lancaster. Robert Mitchum. Kirk Douglas. Üç yakışıklı, boylu poslu. bende bir "asi’lik çağrışımı uyandıran, hafif tehlikeli adam. En “serseri'leri Robert Mitchum'dı ama en çekicileri ,Burt Lancaster. Burt Lancaster önceki gün Los Angeles'tak evinde öldü. Dört yıl önce felç geçirmişti, sağlığı yerinde değildi. 80'ine gelmişti ama hala bir stardı. Başrollerini Kirk Douglas'ia oynadığı Ison filmi. 1986 yapımı “Sert Erkekler’de (Tough Guys) de görüldüğü gibi, karizması da olan iyi bir aktördü. Meslek hayatı boyunca hem aksiyon, fılmlerinin yıldızı, hem pde sanat yani baskm filmlerin hassas oyuncusu oldu. Eleştirmenler başlangıçta onu küçük gördü ama. yalnızca benzersiz bir sinema kişiliğine sahip olmakla kalmayıp, aynı zamanda yetenekli bir aktör olduğu konusunda herkes fikir birliğine vardı sonunda.

Burton Stephen Lancaster 1913 yılının 2 Kasım’ında. New York'un yoksul semti Doğu Harlem'de doğdu. İyi öğrenciydi, uzun boylu ve atletikti, butun spor dallarında başarılıydı, bir kitap kurduydu, kilise korosunda şarkı ssöylerdi. Sinemaya geçmeden önce birçok işte çalıştı, hatta soğutucu tamirciliği ile iç çamaşırı canlı mankenliği bile yaptı. On altı yaşında spor bursuyla New York Üniversitesi'ne girdi ama akrobat olmaya kanır verdi okulu bıraktı, çocukluk arkadaşı Nick Oravat ile turneye çıktı. Cravat, daha sonra vefalı Burt’un birçok hareketli filminde oynayacaktı. Sirklerde, vodvillerde, panayırlarda akrobatlık yaptılar. Ama bir sirk sanatçısı olarak mesleği, elinin incinmesiyle sona erdi. Tıpkı "Trapezde ki kahramanı gibi. Zor bir hayattı. New Jersey meyhanelerinde şarkıcı garsonluk yapıp CBS’e girmeyi umarken, askere çağırıldı. Kuzey Afrika. İtalya ve Avusturya’da bulundu. Eğlence programlarına katıldı. Terhis olunca New York a döndü. yaşı otuz ikiye varmış, mesleği olmayan bir adamdı. Rivayete gore, bir Broadway yapımcısı, üniformalı ve yakışıklı Burt'ü asansörde gördü. rol teklif etti. Lancaster 1945’te ‘The Sound of the Hunting'deki sert çavuş rolüyle Broadway sahnelerine çıktı. Oyun çabucak sahneden indirildi ama Warnes şirketi yapımcılarından Hal Wallis onu görmüştü. Kadınların gözdesi olmaya aday tipiyle, tam Hollywood’un kalemiydi Böylece sinemaya girdi. Robert Siodmak’ın yönettiği ilk filmi "Boksrün Ölümu’ndeki ('The Killers) performansıyla bir hamlede starlığa erişti. Jules Dassın'in hapishane filmi Brute Force 1947 enerjisiyle ufak bir başyapıta çevirdi.

Kendi yapım şirketini kurdu, kaliteli filmler yaptı. Ama atleletlik vardı serde. 1950"li yılların başında kılıçlı filmlere yeniden can vermek ona düştü Douglas Fairbanks ve Errol Flynir'la mukayese edildi. Atletik yeteneğini başka filmlerde de kullandı. Westernlerde oynadı. Romantik bir kahraman olarak yıldızı. "İnsanlar Yaşadıkça "da ((From here to Eternity 1953) Deborah Kerr'le deniz kıyısında, dalgaların altındaki edebi öpüşme sahnesiyle parladı. Bu rol ayrıca Lancaster'a dört oskar adaylığınıda beraberinde getirdi (diğer üçü": 1960'da vaiz rolüyle Akademi Ödülü’ne layık görüldüğü “Elmer Gantry", "Alcatraz Kuşçusu” (1961). ve BAFFA ödülü de aldığı ‘•Atlantic City” ile (1980) geldi. Sonra “Leopar" var elbette, "1900” var. Ve John Chcever uyarlaması “The Swimmer". Yıllar sonra bir reklama esin kaynağı oluşturan film havuzdan havuza yüzerek evine giden ortayaşlı. çakı gibi Burt, ve mahut “anadan dogma oynadı" şamatası... Yakışıklı, karizma sahibi, iyi aktör Burt Lancaster. artık sadece filmleriyle yaşayacak. Ne yapalım, bununla yetiniriz biz de. Zaten kompozisyonları, Filmlerini her izleyişte daha da olgunlaşıyor sanki.

Sirk akrobatlığından birinci sınıf aktörlüğe gelen Burt Lancaster, çağının önemli yönetmenleriyle çalıştı. Son filmleriyle Visconti' nin gözde oyuncuları arasına girdi. İlk olarak Irving Jacobs tarafından keşfedilen ünlü aktöf. 1962 yılında çevirdiği “Alkatraz Kuşçusu" filmiyle ikinci kez aldığı Oscar'ın yanısıra bu filmdeki rolüyle Venedik Film Festivali’nde de en iyi erkek oyuncu seçildi Lancaster'ın rol aldığı fimler şunlar: "Boksörün Ölümü", "Yalnız Gidenler". “Kaba Güç", “Yanlış Numara". Kanlı Eller”. "Bütün Oğullarım", "By 880". "Aslanlar Kalesi*. "Olimpiyat şampiyonu ■ Jim Thorpe", Korsanlar Kıralı". "Dön Bana". "İnsanlar Yaşadıkça". "Adalar Kıralı". "Asi Cengaver - Apache", "İstiklal Kahramanları". Kırmızı Gül", “Trapez". “Yağmurcu". "Vahşi Mücadele". "Ayrı Masalar". "Şeytanın Talebesi". "Sessiz ve Derinden". "Affedilmeyenler'. "Elmer Gantry". "Genç Serseriler", "Nurenberg Mahkemesi". "Alkatraz Kuşçusu", “Bekleyen Çocuk", Leopar“, "Sonsuz Sokaklar”. “Mayısta 7 Gün". 'Tren". "Profesyoneller". “Aşıklar / Yüzücü", "Kafatası Avcıları", “Tek Gözlü Kahraman", “Hava Alanı“, "Kanın Adamı", “Valdez Geliyor”. "Ulzana". "Akrep". "Geceyarısı Adamı". ‘Kassandra Geçidi", "1900". "Buffalo Bill ve Kızılderililer”. "Doktor Maro'nun Adası", “Başkanın Adamları", “Atlantic City” 23.10.1994 1Milliyet Gazetesi Sevin Okyay