SKOLYOZ VE KİFOZ NEDİR?NASIL TEDAVİ EDİLİR?

SKOLYOZ VE KİFOZUN TEDAVİSİ ŞART

Omurgada eğrilik olarak ortaya çıkan skolyoz ve kamburluk biçiminde kendini gösteren kifoz, tedavi edilmediği takdirde eğriliğin dramatik bir şekilde ilerlemesine neden oluyor. Bazı vakalarda akciğer ve kalp yetmezliğine de yol açabiliyor. O murgada meydana gelen şekil bozuklukları çocuk ve erişkinlerde sıklıkla görülüyor. Sağa ya da sola doğru eğrilik ve kamburluk olarak ortaya çıkan bu hastalıklar, erken dönemde müdahale ve uygun yöntemin bulunması ile tedavi edilebiliyor. Tedavi ihmal edildiğinde estetik kaygıların ötesinde daha ciddi sorunlara yol açabilen skolyoz ve kifoz hakkmdaki sorularımızı Acıbadem Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Mehmet Nurullah Ermiş yanıtladı.

SKOLYOZUN SEBEPLERİ BİLİNİYOR MU? 

Skolyoz hastalığının yüzde 80'inin nedeni bilinmiyor. Bu gruba idiyopatik skolyoz adı veriliyor. Nedeni bilinen yüzde 2.0'lik grupta ise doğuştan anomaliler yer alıyor. Omurganın içinde sinirler bulunuyor. Bu sinirden kaynaklanan yapışıklıklar ve diğer problemler omurganın da kemiğin de eğrileşmesine neden olabiliyor, Kas hastalıkları da skolyoza yol açabiliyor. Omurganın etrafını saran kaslarda dengesizlik varsa, çocuk bir tarafa doğru eğilebiliyor. Genetik yatkınlık da skolyoza neden olabiliyor. Yalnızca anne babada değil, önceki kuşaklarda görülmesi de çocukta hastalığın oluşmasına yol açabiliyor. 

SKOLYOZ VE KİFOZ NEDİR? 

Omurgaya önden bakıldığında sağa ya da sola eğrilik şeklinde deformite varsa buna skolyoz, yandan bakıldığında kamburlukta artış varsa buna da kifoz deniliyor. Skolyoz daha sık görülüyor. Bu konuda yapılan çalışmalara göre 20 yaş altındaki her 10 kız çocuğunun ikisinde skolyoza rastlanıyor. Ancak hepsi tedavi ya da ameliyat gerektirmiyor. 

HASTALIK CİNSİYET AYIRT EDİYOR MU? 

Nedeni bilinen skolyozda cinsiyet fark etmiyor. Ancak nedeni bilinmeyen hastalık daha çok kızlarda görülüyor. Skolyozun üç sınıfı bulunuyor: 0-3 yaş arasında görülene infantil, 3-10 yaş arasında görülene juvenil, 10-20 yaş arasında görülene de adolesan idiyopatik skolyoz deniyor. Adolesan idiyopatik skolyoza kız çocuklarında daha sık rastlanıyor. Juvenil olanlarda ise kız-erkek oranı hemen hemen aynı oluyor.

SKOLYOZUN BELİRTİLERİ NELER? 

Skolyoz kendini eğrilikle gösteriyor. Ancak burada eğriliğin derecesi önemli. Eğer omurgadaki eğrilik 20 dereceden azsa, bunu fark etmek neredeyse imkansız. Bu ancak çocuğun bir başka hastalık nedeniyle doktora gitmesi ve filminin çekilmesi ile görülebiliyor. Çocuk doktoru da, ortopedi ve travmatoloji uzmanına yönlendiriyor. Skolyoz, 25- 30 derece üstünde olunca bulgu vermeye başlıyor. Bu bulguların en önemlisi omuzlarda asimetri, yani omuzlardan birinin aşağıda olması olarak gözlemleniyor. Çocuğa sırtından baktığımız zaman, bel boşluğunda asimetri oluyor, Muayene sırasında çocuk öne doğru eğildiğinde sırtında, omurgasında kaburga ve kürek kemiğinin seviyesine bakılıyor. Çocuk öne doğru eğildiğinde bir tarafı yukarıda kalıyor. Çünkü skolyozda sadece karşıdan baktığınızda sağa ya da sola eğrilik değil, bunun yanı sıra kendi etrafında bir dönme de oluyor. Bu rotasyon, bir taraftaki kaburganın yukarıya, diğerinin aşağıya dönmesine yol açıyor, Çocuk öne doğru eğildiğinde rotasyondan dolayı kaburganın biri yukarıda, diğeri aşağıda kalıyor.

FARKLI TEDAVİ YÖNTEMLERİ UYGULANIYOR 

Tedavi için önemli parametreler skolyozun derecesi, çocuğun yaşı veya kemik gelişimi, eğriliğin nerede olduğu ve dengesi olarak sıralanıyor, Eğrilik 10 derecenin altında ise bu skolyoz değil, asimetri olarak tanımlanıyor. 20 derecenin altındaki eğrilikler için de herhangi bir girişim yapılmıyor. Sırt ve bel egzersizleri ile yüzme öneriliyor. 20-45 derece arasındaysa konservatif tedaviler uygulanıyor. 40 dereceden sonra ise cerrahi müdahale öneriliyor, Tedavi için çocuğun yaşı da önem taşıyor. 8 yaşında, 30 derece eğriliği olan çocuğun tedavisi ile 18 yaşında, 30 derece eğriliği olan gencin tedavisi farklı oluyor. Çocuk ne kadar küçük olursa, eğriliğin ilerleme potansiyeli o kadar yüksek seyrediyor. Erkek çocuklar için 14- 15 yaş, kız çocuklar için de 13-14 yaş omurganın büyümesinin tamamlandığı yaş olarak kabul ediliyor. Omurganın büyümesi tamamlanana kadar bu eğriliklerde hızlı ilerleme ihtimali bulunuyor. Eğrilik eğer sırt bölgesindeyse, takip edilecek süre daha uzun olabiliyor. Ama bel bölgesindeki eğriliklerde eğriliğin ilerlemesi, kuyruk sokumu kemiğinin ve leğen kemiklerinin de eğilmesine sebep olabileceği için takip süresi daha kısa tutuluyor. Tedavide cerrahi müdahale daha erken dönemde planlanıyor. Bu süreci etkileyen bir diğer nokta da vücudun dengesi oluyor. Çocuk sağa ya da sola doğru eğri dursa bile sırt bir şekilde dengede duruyor. Örneğin, çocuğun başından aşağıya bir çizgi çekildiğini düşünün. Eğer bu çizgi, leğen kemiklerinin ortasından geçerse bu çocuk dengeli, ama eğrilikten dolayı sağa ya da sola doğru kayarsa bu dengenin bozuk olduğunu gösteriyor. Dengesizlik, eğriliğin ilerlemesi için önemli bir risk faktörü ve bu da tedavi planını değiştiriyor. Çocuk 10 yaşında ve dengesiz bir skolyozu varsa korse kullanılıyor. Denge sorunu olmazsa korse verilmiyor.

Tanı nasıl konuyor? 

Muayenenin ardından, hastanın ayakta dururken filmi çekiliyor. Hasta yatar pozisyonda olduğunda eğrilik düzelebiliyor. Bu nedenle filmin ayakta çekilmesi gerekiyor. Omurgadaki bu eğrilik röntgende COBB metodu denilen yöntemle ölçülüyor ve bu bulguya göre tedavi planlanıyor. 

KONSERVATİF TEDAVİLER NELERİ KAPSIYOR? 

Skolyoz tedavisinde amaç, çocuğu dengede tutacak güçlü sırt kaslarının olması. Bunun için sırt ve karın egzersizleri ile özellikle skolyozlu çocuklara uygun teknikleri içeren yüzme, omurganın dik durmasını sağlayacağı için öneriliyor. Ayrıca korse tedavisi uygulanıyor. Ancak bu yöntem eskisi kadar sık kullanılmıyor. Çünkü bu korsenin, en az bir yıl boyunca günde 22 saat vücutta kalması gerekiyor. Bu, çocuğun sosyal hayatını çok ciddi etkiliyor. Öte yandan yılların verdiği tecrübe de korse tedavisinin eskisi kadar işe yaramadığını gösteriyor. Bu tedavi bırakıldığında eğrilik eski haline dönebiliyor. Ayrıca korse kullanmaya bağlı olarak kaslar zayıflıyor. Burada amaç, eğriliği düzeltmekten çok ilerlemesini önlemek, çünkü 45 derecenin altındaki eğrilik herhangi bir sağlık problemine neden olmuyor. 

AMELİYATIN ARDINDAN SORUN DÜZELİYOR MU? 

Evet, eğrilik tamamen ortadan kalkıyor. Beşinci aydan sonra istedikleri sporu yapmaya başlıyorlar. 

CERRAHİ TEDAVİ NASIL YAPILIYOR? 

Eğrilik olan bölgeye ameliyatla titanyum implantlar konularak eğrilik düzeltiliyor. Teknikler yaşa göre değişiyor, Büyümenin devam ettiği yaşlarda, boyun uzamasına olanak veren teknikler kullanılıyor. 15-16 yaşında ise nihai tedavi uygulanıyor. 

KİFOZ TANISI NASIL KONUYOR, NEDENLERİ VE BELİRTİLERİ NELER? 

Kifoz hastalığı da hemen hemen skolyoza benziyor. Erişkinlikte de, çocuklukta da görülüyor. Kamburluk olarak ortaya çıkıyor. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesine bağlı olarak gelişebiliyor. Çocuklarda ise sebebi bilinenler ve bilinmeyenler olarak iki gruba ayrılıyor. Sebebi bilinenler anne kamında kemiklerin yapışık olmasına bağlı olabiliyor. Kas hastalığı, göğüs deformitesi de kifoza yol açabiliyor. Normalde her insanda 30-50 derece kamburluk bulunuyor. Hatta her yeni doğan çocuk, kambur oluyor. Çocuklarda bel ve boyun boşluğu yürümeye başladıklarında oluşuyor. 60 dereceye kadar olan kamburlukta, sadece egzersizlerle sırt kasları güçlendiriliyor. Oturma şekline dikkat ediliyor. 60-70 derece arasında korse kullanımı ve egzersiz öneriliyor. 70 derecenin üzerindeyse cerrahi müdahale gerekli oluyor. Cerrahi müdahalenin amacı da estetik kaygı değil, akciğeri ve kalbi rahatlatmak. Çünkü ileride kifoza bağlı olarak akciğer ya da kalp yetmezliği geliştiğinde tedavi olanaksız hale geliyor. O nedenle çocukluk çağında tedavi önem taşıyor. 70 derecenin üzerindeki kamburluk akciğere baskı yaptığı ve solunum sıkıntısına neden olabildiği için tedavi edilmesi gerekiyor.

Kaynak: Acıbadem Hastaneleri Dergisi Hayat 2013 Sayı 11 Sayfa 82-83

Düşünmek ve Paylaşmak Dileğiyle...