Gebelikte Dikkat Etmeniz Gerekenler

Gebelik iki hücrenin birleşerek bir mucizeye dönüşme sürecidir. Bu mucize biyolojik olduğu kadar toplumsaldır da. Anne ve babanın heyecanlı, heyecanlı olduğu kadar da keyifli olduğu gebelik döneminde tüm temenniler sağlıklı bir anne ve bebek içindir.  

Bunun için gebelikte karşılaşılabilecek sağlık riskleri hakkında bilgi sahibi olunmalı ve olası önlemler alınmalıdır. Gebelikteki riskleri azaltmak için planlı bir gebelik süreci geçirilmelidir.

Gebelik öncesinde genel sağlık durumunun kontrol edildiği, bir ucunda kansızlık, diğer ucunda aşılamaların olduğu gebelik öncesi değerlendirmenin önemi yadsınamaz. Bu planlama, gebeliğe, ruhsal ve bedensel olarak ailenin hazırlanmasını sağlar. Gebelikte bebeğin sağlığını etkileyebilecek pek çok risk faktörü vardır. Bu riskler gebelikten gebeliğe ve anneden anneye farklılıklar gösterir. Yukarıda da belirtildiği gibi bu risk faktörleri annenin gebelik öncesi sağlık durumu ile ilgilidir. Annenin alışkanlıkları, yaşam tarzı, anne-baba adayının kan grupları ve aile sağlık öyküleri (tıbbi soygeçmişleri) bu riskler açısından belirleyicidir. Gebelikte doğru beslenme özellikle önemlidir. Pek çok risk annenin doğru beslenmesi ile engellenebilir. Örneğin annenin folik asit ve B vitaminlerinden zengin beslenmesi bebeğin sağlığını olumlu etkiler.

Aşağıdaki tabloda gebelikte en sık görülen problemler, belirtileri ve tedavi yolları ele alınmaktadır. Bu bilgiler ışığında kendi bilgileriniz doğrultusunda tedaviye yönelmenizi değil, sizi takip eden hekiminize erken dönemde danışarak doktorun durumunuzu değerlendirmesini öneriyoruz. Unutmayın ki tıpta "hastalık" yoktur "hasta" vardır ve herkesin tedavisi farklılıklar içerebilir.

GEBELİK SIRASINDA OLUŞABİLECEK OLASI SORUNLAR VE HASTALIKLAR

ANEMİ

Kanda normalden düşük sağlıklı kırmızı küre sayısıdır.

BELİRTİLER

.Halsizlik

. Solgun görünüm  

. İç geçmesi, baygınlık hali

.Nefes nefese kalma

TEDAVİSİ

Kansızlık nedeni araştırılarak, nedene yönelik tedavi uygulanır. Gebeliğe bağlı bir kansızlıksa demir ve folik asit desteği sağlanır. Mutlaka doktora başvurulmalıdır. Gebelik süresince kansızlık denetlenmelidir.

 

DEPRESYON

Gebelik sırasında ve sonrasında depresif ruh hali ve buna eşlik eden belirtilerdir.

.Derin üzüntü

. Çaresizlik ve huzursuzluk hissi © İştah değişikliği © Kendine zarar verme düşünceleri

Gebelik depresyonunda aşağıdaki yöntemlerden biri veya bir kaçının kombinasyonundan yararlanılabilir:

.Terapi seansları, Destek grupları, İlaç tedavisi

Annenin depresyonu, bebeğin gelişimini etkileyebilir. Bu nedenle tedavi hem anne, hem de bebek için önemlidir.

DIŞ GEBELİK

Döllenmiş yumurtanın rahim dışına yerleşmesidir.

BELİRTİLERİ

. Karın ağrısı . Omuzlara vuran ağrı .Vajinal kanama .Halsizlik, baş dön mesi, baygınlık

 TEDAVİ

Dış gebelikte yumurta gelişmez, organların zarar görmemesi için ilaç veya cerrahi girişimle oluşum sonlandırılır.

GEBELİK ŞEKERİ

Gebelik Şekeri Gebelik süresince çok yüksek kan şekeridir.

(Gestasyonel Diyabet)

BELİRTİLER

. Genellikle hiç belirti vermez. Bazen aşırı susama, aşırı acıkma ve halsizlik olabilir. . Kan tetkiklerinde kan şekeri düzeyinin artmasıdır.

TEDAVİ

Gebeliğe bağlı şeker hastalığı çoğunlukla sadece diyete dikkat edilerek kontrol altında tutulabilir. Bazı hastalarda insulin tedavisi de gerekebilir. Kan şekerinin kontrol altına alınması önemlidir. Kan şekeri yüksekliği devam ederse;

Preeklampsi, erken doğum, iri bebek, doğumda bebekte kan şekeri düşmesi, sarılık solunum zorluğu gibi sorunlarla karşılaşılabilir.

Yüksek Tansiyon

Yüksek Tansiyon Gebeliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkan kan basıncı yüksekliğidir.

BELİRTİLER 

. Kan basıncında yüksekliği

 TEDAVİ

Anne ve bebeğin sağlığı için yakın tıbbi takip ve kan basıncı ölçümü yapılmalıdır.

O Gebelikte Aşırı Kusma

Gebelik sırasında şiddetli ve süreğen bulantı ve kusma ile karakterizedir.

Sabah bulantıları çok daha şiddetlidir.

BELİRTİLER

. Geçmeyen bulantı hissi . Hergün birden fazla kez kusma . Kilo kaybı . İştahsızlık. Dehidratasyon 

(Susuz kalma) . Baygınlık hissi veya bayılma

TEDAVİ

Kuru ve mideyi rahatsız etmeyecek bir beslenme ve yeterli sıvı alımı tedavide ilk adımdır. Bazı vakalarda bulantı kesici ilaçlar kullanılabilir. Bu durumdaki pek çok gebenin hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekmektedir. Yatarak tedavide beslenme ve sıvı alımı damar yoluyla yapılır. Genellikle yakınmalar gebeliğin 20. haftasında azalmaya başlar. Fakat bazı gebeler gebelik boyunca bulantı hissedebilir.

Düşük

Yirminci hafta öncesinde doğal nedenlerle gebeliğin sonlanma-sıdır. Düşük oranı tüm gebeliklerde %20 civarındadır.

Çoğunlukla bireyin daha gebe olduğunun farkına varmasından önce gerçekleşir.

BELİRTİLER

Düşük bulguları arasında;

. Vajinal lekelenme veya kanama* . Karın ağrısı ve kramp . Vajen yoluyla sıvı ve doku atılması

* Erken gebelik döneminde lekelenmelerin düşük dışında da nedenleri olabilir. 

Lekelenme fark ettiğinizde hemen doktorunuza başvurarak gerçek nedenin araştırılmasını sağlamalısınız.

TEDAVİ

Çoğu vakada düşük önlenemez. Bazı durumlarda düşüğün tam gerçekleşememesi nedeniyle kalan dokunun doktor tarafından müdahale edilerek çıkartılması gerekir. Düşükler sonrasında ruhsal iyileşmenin tam olarak gerçekleşmesi için psikiyatrik yardım önerilir.

Plasenta (Eş) Patolojileri

Plasentanın önde olup rahim ağzını kapaması; plasentanın rahim duvarından ayrılması

BELİRTİLER 

. Gebeliğin 3-9'uncu aylarında ağrısız vajinal kanamalar. Bazı vakalarda hiç bulgu olmayabilir. . Rahimde hassasiyet, karın ağrısı ve kramp.

 TEDAVİ

 Plasenta anomalisi gebeliğin 20. haftasından sonra saptanmışsa ve kanama yoksa gebenin aktivitesini kısıtlayarak yatak istirahatine ağırlık vermesi önerilir. Kanama fazlaysa anne ve bebeğin sağlığı tam olarak kontrol altına alınana dek hastanede yatarak yakın takip önerilir. Kanamalar lekelenmeler tarzında devam ediyorsa doğuma kadar evde yatak istirahati de önerilebilir. Kanama durmazsa ve erken doğum riski olursa sezaryen ile doğum gerçekleştirilir.

 

Unutmayın ki her anne adayının gebelikte  bir sorunla karşılaşma olasılığı yüksektir. Bu olasılığı oratadan kaldırmak ya da risk faktörlerini aza indirmek istiyorsanız,gebelik öncesi planlama ve sağlık kontrolleriniz yaptırmayı unutmayın. 

Burada yazanlar tedavi amaçlı değildir,tamamen bilgilendirme ve sorun olduğunda alanında uzman kişilere ve kuruluşlara yönlendirilmenizi amaçlamaktadır.

Kaynak: OPTİMUM YAŞAM Ocak-Şubat-2012

Dr. Mehmet TUMER

mehmettumer@gmail.com Bütünsel Sağlık Yönetimi Polikliniği