İlaç Geliştirilmesi

İlaç Geliştirilmesi

Bu süreç yeni kimyasal bileşiklerin sen­tezi ile başlar. Kompleks yapıdaki mad­deler çeşitli kaynaklardan elde edilebi­lir, örneğin: bitkiler (kardiyak glikozid­ler), hayvansal dokular (heparin), mikro­biyolojik kültürler (penisilin G) ve insan hücrelerinden (ürokinaz) veya gen tek­nolojisiyle (insan insülini). Yapı-aktivite ilişkisi hakkında daha fazla bilgi kazanıl­dığında, yeni ilaçların araştırılmasına yoğunlaşılabilir.

Klinik öncesi denemeler yeni mad­delerin biyolojik etkileri hakkında bilgi verir. Başlangıç taraması için biyokimya-saHarmakobjifı incelemeler (örneğin, resep­tör bağlanması, s. 56) veya hücre kültür­lerinde, izole hücrelerde ve izole organ­lardaki deneyler kullanılabilir Bu in vilro modellerde organizmadaki karmaşık bi­yolojik olayların olmaması nedeniyle, ilaç, olabilecek herhangi bir madde de­ney bir hayvanında incelenmelidir.

Tok-sik etki oluşturmayan dozlarda yararlı etkilerin olup olmadığı ancak hayvan deneyleriyle ortaya koyabilir. Toksikolojik incelemeler aşağıdakilerin görülme olasılı­ğının değerlendirilmesini sağlar: (I) akut ve kronik uygulama sonucu oluşan toksisite; (2) genetik harabiyet (geno-toksisite, mutajenesite),(3) tümör olu­şumu (onko-veya karsinojenesite);' ve (4) fötal anomalilere neden olma (tera-tojenesite). Araştırma döneminde olan maddelerin hayvanlarda absorpsiyon, dağılım, metabolizma ve eliminasyon (farmakokinetik) açısında da incelenmesi gerekir. Klinik öncesi deneme döne­minde bile, yeni maddelerin çok az bir kısmının insanda kullanım için uygun ol­duğu kanıtlanacaktır.

Farmasötik teknoloji ilaç formülas-yonu için yöntemler geliştirir.

İlaç Geliştirilmesi

Klinik deneme sağlıklı bireylerde Faz çalışmalarıyla başlar ve hayvan deneylerinde gözlenen etkilerin insan­larda da görülüp görülemeyeceğini be­lirlenmeye çalışılır. Doz-yanıt ilişkisi saptanır. Faz II de olası ilaçlar tasarlan­dıkları hastalık durumlarında seçilmiş

hastalarda ilk defa denenir. Yararlı etki belirgin ve ters etkilerin sildiği kabul edilebilir düzeyde ise, daha fazla sayı­da hastada yeni ilacın standart tedavi­lerle terapö'tik sonuç açısından karşılaş­tırıldığı Faz III'e geçilir. Bir insan dene­mesi şekli olarak, bu klinik çalışmalar uluslararası (Helsinki, Tokyo ve Vene­dik Deklerasyonları) yönetmeliklere gö­re etik kurulların değerlendirmesi ve onayına bağlıdır. Klinik deneme sırasın­da, bir çok ilacın kullanılamaz olduğu ortaya çıkar. Sonunda yeni sentez edi­len yaklaşık 10 000 maddeden yalnız bir ilaç kalır.

Bir yeni İlacın onayı için karar, ilaç üreticilerinin başvurularını yapmaları gereken bir ulusal düzenleme kurumu (ABD'de Food & Drug Adminislration, Ka­nada, İngiltere, Avrupa ve Avustralya'da the Health Proticlion Branch IJnufi Directora-fi'l tarafından alınılır. Başvuru yapan et­kinlik ve emniyet kriterlerini sağlamış olduğunu ve ürün şekillerinin (tablet, kapsül vs.) kalite kontrolü genel stan­dartlarını karşıladığını uygun deneme bulgularıyla (klinik öncesi ve klinik ça­lışmalardan) belgelemek zorundadır.

Onay sonrası, yeni ilaç bir ticari isimle pazarlanabilir (s: 333) ve böylece hekimler tarafından reçetelendirilme ve eczacılar tarafından dağıtım için hazır hale gelmiş olur. ilacın kullanımı yaygın-laşarak artarken, düzenleyici gözetimi ruhsatlandırma sonrası çalışmalar şek­linde (Faz IV klinik denemeler) devam eder. Ancak uzun süren deneyim esas alınarak zarar:yarar oranı doğru bir şekil­de değerlendirilecek ve böylece yeni ilacın terapötik önemi saptanabilecek­tir.